Zamek w Brzegu

 Zamek w Brzegu został poraz pierwszy wymieniony w żródłach w roku 1235. Pod koniec XIII wieku obok zamku wzniesiono wolnostojącą kwadratową wieżę ostatecznej obrony, zwaną Wieżą Lwów. Całość była otoczona fosą i murem obronnym połączonym z fortyfikacjami miejskimi. Od 1311 roku, kiedy to powstało księstwo brzeskie, zamek brzeski był książęcą rezydencją. Księstwo brzeskie istniało do 1675 roku, do śmierci ostatniego piastowicza, księcia Jerzego II Wilhelma.

    Poważną przebudowę średniowiecznej budowli przeprowadził po roku 1358 książę Ludwik I. Powstał wówczas również (w latach 1368-69), zachowany do naszych czasów, gotycki kościół kolegiacki pod wezwaniem św. Jadwigi, patronki śląskich piastów. Następna wielka przebudowa miała miejsce w XVI wieku, wówczas to książę Fryderyk II, a przede wszystkim jego syn Jerzy II, przekształcili gotycki zamek na wspaniałą budowlę w stylu renesansowym. Zachowana do dziś kamienna fasada budynku bramnego jest uważana obok znajdującej się na Wawelu kaplicy Zygmuntowskiej, za najcenniejszy zabytek renesansowej rzeżby architektonicznej w Polsce.
Prace budowlane były prowadzone pod nadzorem włoskich architektów Jakuba i Franciszka Parrów i Bernarda Niurona.
W latach 1544-47 wzniesiono skrzydło wschodnie zamku, a połudnowe i zchodnie powstało w latach 1547-54. Powstały wówczas trójskrzydłowy gmach został zamknięty od północy murem kurtynowym. Dzidziniec wewnętrzny został okolony trójkondygnacyjnymi krużgankami. Najbardziej ozdobiona została frontowa fasada budynku bramnego. Cała została pokryta bogatymi dekoracjami rzeźbiarskimi. Na szczycie znajduje się kartusz z herbem Królewstwa Polskiego.

    W roku 1675 po śmierci ostatniego piasta, księstwo wraz z zamkiem przeszło we władanie cesarzy austriackich. Zamek został siedziba cesarskich urzędników zajmujących sie administracją księstwem. Kres świetności zamku nastąpił w 1741 roku, kiedy to na rozkaz króla pruskiego Fryderyka II miasto Brzeg zostało zbombardowane. Wielkiemu zniszczeniu uległ wówczas również zamek. Zniszczeniu uległy wieże, dachy i górne kondygnacje budynków wraz z krużgankami. Nie została zniszczona tylko główna fasada budynku bramnego. Wywieziono wówczas z zamku wszystkie cenne przedmioty, a wewnątrz urządzono karczmę i magazyny.

    Prace restauracyjne rozpoczęto na początku XX wieku, ale ich zakres był bardzo mały. Na parterze skrzydeł wschodniego i południowego umieszczono Muzeum Miejskie. Dopiero w latach 1966-90 przeprowadzono na zamku gruntowne prace remontowe, przywracając pierwotne założenie przestrzenne budowli. Odbudowano między innymi krużganki i odtworzono przy skrzydłach południowym i wschodnim renesansowy ogród. Obecnie w zamku mieści się Muzeum Piastów Śląskich.